Džejms Erl Džons, čovjek koji je prevazišao rasne predrasude i ozbiljan problem sa mucanjem, postao pozorišna i filmska legenda i podario svoj duboki, moćni glas Dartu Vejderu i Mufasi – kralju lavova – preminuo je u 94. godini.
Njegov agent potvrdio je da je Džons preminuo u ponedjeljak ujutru u svojoj kući u dolini rijeke Hadson u Njujorku. Uzrok smrti još nije saopšten.
Džons je bio jedan od prvih afroameričkih glumaca koji je imao stalnu ulogu u nekoj drami emitovanoj tokom dana na američkoj televiziji. Radio je do svojih kasnih 80-ih godina, osvojio dva Emija, Zlatni globus, dvije nagrade Toni, Gremija, Nacionalnu medalju za umjetnost, počasno priznanje Kenedi centra, počasnog Oskara i Tonija za životno djelo. 2022. godine, jedno pozorište na Brodveju je nazvano njegovim imenom.
U zrelim godinama, bio je poznat po elegantnom oblačenju, sarkazmu i snažnim radnim navikama. 2015. godine, došao je na probu brodvejske predstave “The Gin Game” tako što je već naučio cijeli svoj tekst i donio svesku pune komenatara za kreativni tim. Govorio je da je uvijek u službi svog posla.
Džons je stvorio nezaboravne uloge kao povučeni pisac u drami “Polje snova”, bokser Džek Džonson u pozorišnom i bioskopskom hitu “Crni izazov”, pisac Aleks Hejli u mini-seriji “Korijeni: Nova generacija” i južnoafrički sveštenik u filmu “Plači, voljena zemljo”.
Takođe je bio veoma traženi glumac za sinhronizaciju. Bio je glas Darta Vejdera i izgovorio kultnu rečenicu “Ne, ja sam tvoj otac”, koju mnogi fanovi pogrešno pamte kao: “Luk, ja sam tvoj otac”. Takođe je bio glas dostojanstvenog, dobrog kralja Mufase u Diznijevom animiranom “Kralju lavova”, i objavio “Ovo je CNN u džinglu za kablovsku TV mrežu. 1977. je osvojio Gremija za audio-knjigu “Veliki američki dokumenti”.
Među njegovim drugim poznatim filmovima su “Doktor Strejndžlav”, “Konan varvarin”, “Tri bjegunca”, a glumio je i admirala u tri adaptacije romana Toma Klensija “Lov na crveni oktobar”, “Patriotske igre” i “Jasna i neposredna opasnost”. U rijetkoj romantičnoj komediji “Klodin” partnerka na velikom platnu mu je bila Dajen Kerol.
Džejms Erl Džons je rođen pri svjetlu uljane lampe u jednoj kolibi u Arkabutli u Misisipiju, 17. januara 1931. Njegov otac, Robert Erl Džons, napustio je svoju ženu prije rođenja sina, da bi se posvetio karijeri, prvo boksera a kasnije i glumca.
Kada je Džejms imao šest godina, majka ga je odvela na farmu svojih roditelja u Mičigenu, koji su ga usvojili i odgojili.
“Moj svijet se tu srušio, bezbjedan svijet djetinjstva”, napisao je Džons u svojoj autobiografiji. “Preseljenje iz Misisipija u Mičigen je trebalo da bude veličanstven trenutak. Ali meni je to bio veoma bolan trenutak i nedugo zatim, počeo sam da mucam”.
Pošto mu je bilo neprijatno, godinama doslovno uopšte nije govorio, a sa nastavnicima i drugim učenicima je komunicirao pišući im poruke. Jedan nastavnik u srednjoj školi je saznao da je Džejms pisao poeziju, i zatražio da naglas pročita jednu od svojih pjesama pred razredom. Džejms je to i uradio – savršeno.
Nastavnik, Donald Krauč i Džejms Erl Džons su nastavili da rade zajedno, sve dok dječak nije normalno govorio. “Poslije toga, nisam mogao da se zasitim priče, debatovanja, govorništva, glume”, napisao je glumac u svojoj autobiografiji.
Na društvenim mrežama i u izjavama medijima, brojni umjetnici odali su počast Džejms Erl Džonsu.
“Jedan od najboljih svjetskih glumaca čiji je doprinos ‘Ratovima zvijezda’ bio nemjerljiv. Mnogo će mi nedostajati”, rekao je glumac Mark Hamil, koji je igrao Vejderovog sina Luka Skajvokera u filmovima „Ratovi zvijezda“ u izjavi za Asošijeted pres. Na platformi Iks poručio je “Počivaj u miru, tata”.
“Hvala na svemu, dragi Džejms Erl Džons. Majstor našeg zanata. Stojimo na tvojim ramenima. Odmori se sada, dao si nam sve najbolje od sebe”, napisao je glumac i reditelj Kolman Domingo.
Od velikog glumca oprostio se i CNN.
„Sa velikom tugom smo primili vijest o Džejmsoj smrti. On je bio glas CNN-a i našeg brenda dugi niz decenija, jedinstveno je svojim glasom prenosio autoritet, gracioznost i pristojnost. Taj izuzetan glas je samo jedna od mnogih stvari koje će svijetu nedostajati u vezi sa Džejmsom. Naše misli su sa njegovom porodicom”, navela je ta medijska kuća.
„Počivaj u miru Džejms Erl Džons. Legendarni glumac koji se nezaboravno pojavio u legendarnim filmovima o bejzbolu ‘Polje snova’ i ‘The Sandlot’. Džons je dirljivo recitovao našu nacionalnu himnu na MLB All-Star utakmici 1993. u Baltimoru”, objavila je MLB, američka bejzbol liga.
Magazin Veniti fer prenio je da je Džejms Erl Džons 2022. godine potpisao prava za filmske stvaraoce iz Ratova zvijezda da ponovo naprave njegov glas putem vještačke inteligencije zahvaljujući inovaciji ukrajinskog tehnološkog startapa Respeecher.
Metju Vud, glavni montažer zvuka u Lukasfilmu koji je prethodno snimio Džonsov glas za tu ulogu rekao je za Vaniti Fer 2022. da zna da je Džons blizu odluke da više ne daje glas Dartu Vejderu i predstavio glumcu ideju ukrajinskog startapa.
Veniti fer piše da je Respeecher pomogao da se ponovo stvori glas Džonsa kao Darta Vejdera 2022. godine kada je Dizni plus objavio seriju iz edicije Ratova zvijezda “Obi-Van Kenobi”.