Lideri iz cijele Evrope su danas u Velikoj Britaniji na samitu posvećenom bezbjednosti izrazili podršku Ukrajini, ali i zabrinutost oko pravca kojim će ići SAD i da li će ta država ostati pouzdan saveznik u slučaju da na predsjedničkim izborima u novembru pobijedi republikanac Donald Tramp.
Novoizabrani britanski premijer Kir Starmer poželio je dobrodošlicu za 45 šefova vlada u grandioznu englesku vilu, kako bi razgovarali o migracijama, energetskoj bezbjednosti i prijetnji iz Rusije. Starmer nastoji da obnovi odnose između Velike Britanije i njenih susjeda iz Evropske unije, četiri godine poslije istupanja iz članstva.
Mjesto održavanja Samita Evropske političke zajednice, palata Blenhajm, bila je rodno mesto britanskog premijera iz Drugog svjetskog rata Vinstona Čerčila, a Starmer je rekao da se lideri okupljaju „dok se nova oluja nadvija nad evropskim kontinentom“.
„Naš prvi zadatak danas je da potvrdimo čvrstu podršku Ukrajini, da se još jednom ujedinimo iza onih vrijednosti koje cijenimo i da kažemo da ćemo se zajedno suočiti sa agresijom na ovom kontinentu“, rekao je Starmer i dodao da prijetnja od Rusije „dopire širom Evrope“.
Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski je ključni gost sastanka, čiji je cilj da se ojača podrška Evrope odbrani njegove zemlje i razgovara o načinima za odbranu demokratije. Velika Britanija optužuje Moskvu da pokušava da podriva evropske demokratije sajber napadima, dezinformacijama i sabotažama.
Drugi koji su stigli u palatu Blenhajm, baroknu seosku vilu oko 100 kilometara sjeverozapadno od Londona, su njemački kancelar Olaf Šolc, francuski predsjednik Emanuel Makron, italijanska premijerka Đorđa Meloni, poljski premijer Donald Tusk i generalni sekretar NATO Jens Stoltenberg.
Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen ostala je po strani dok se borila da obezbijedi drugi mandat u Evropskom parlamentu, koji je i dobila dok je samit u toku.
Evropska ekonomska zajednica osnovana je 2022. godine kao forum za zemlje unutar i izvan 27-člane EU, nakon što je ruska invazija u Ukrajini u punom obimu razbila evropski osećaj bezbednosti. Prethodni samiti održani su u Pragu, Kišinjevu i Granadi.
Starmerova vlada lijevog centra ima za cilj da obnovi veze sa EU zategnute godinama zbog Bregzita. Ključni prioritet je novi bezbjednosni pakt Velike Britanije i EU za koji se Starmer nada da će uskoro biti sklopljen.
„Uvjereni smo da će biti otvoreno novo poglavlje sa Velikom Britanijom“, rekao je predsjednik Evropskog saveta Šarl Mišel po dolasku na skup.
Starmer je rekao da Velika Britanija planira da preuzme aktivniju ulogu na svjetskoj sceni, posebno kada je u pitanju borba Ukrajine protiv ruske invazije, kao i borba protiv krijumčara ljudi koji organizuju neregularnu migraciju. On je kolegama liderima rekao da će Velika Britanija pod njegovom vladom biti „prijatelj i partner“ i dodao da se njegova zemlja „neće povući iz Evropske konvencije o ljudskim pravima“, pošto je prethodna konzervativna britanska vlada pominjala eventualno povlačenje.
Velika Britanija planira da bliže sarađuje sa evropskom policijskom agencijom Europol protiv krijumčarenja ljudi, što je dio mjera za jačanje bezbjednosti granica nakon Starmerove odluke da odustane od spornog i neostvarenog plana konzervativaca da u Ruandu pošalju migrante koji stižu u Veliku Britaniju čamcima.
Starmer će večeras razgovarati sa Makronom o prelasku migranata preko Lamanša iz Francuske do obale Velike Britanije. Prijem za goste će prirediti britanski kralj Čarls Treći.