Evropska unija je na Balkanu dovela Zapad u ćorsokak neuspjeha “u kojem službene izjave nikada nijesu bile u većoj suprotnosti s realnošću na terenu”, piše politički analitičar Kurt Basuener. On navodi da je EU zanemarila svoje obaveze u BiH prema Dejtonskom sporazumu, te da je “nagrađivala Srbiju” kako bi pokušala održati “fikciju” da je dijalog Beograda i Prištine još u životu.
Basuener, stručnjak za Balkan iz Savjeta za politiku demokratizacije, ističe u komentaru za Financial Times da je Zapadni Balkan “jedina regija u kojoj se SAD dosljedno prepuštaju vođstvo demokratskom partneru – EU”, te da nigdje drugdje Zapad, ako je ujedinjen, nema veću polugu niti ima širi spektar instrumenata politike nego na Balkanu.
“Ipak, predugo se EU obraćala regionu gotovo isključivo kroz svoj proces proširenja, zanemarujući svoje vanjskopolitičke obaveze — uključujući silu odvraćanja u Bosni i Hercegovini koja je navedena u Dejtonskom mirovnom sporazumu i što je ovlastillo Savjet bezbjednost UN-a prema Poglavlju 7”, piše Basuener.
On ističe da su sange EUFOR-a znatno manje od snage koja bi predstavljala kredibilno sredstvo odvraćanja od prijetnji miru i teritorijalnom integritetu zemlje.
Dodaje da EU navodi da će podržati lokalne vlasti koje imaju primarnu odgovornost za održavanje sigurnog okruženja, ali da to prkosi samom razlogu zbog kojeg mandat EUFORA postoji: “naime, da osujeti pokušaji lokalnih vlasti da naruše mir”.
Basuener takođe smatra da želja da se “održi fikcija” da je dijalog Beograda i Prištine još u životu primorava EU na svakakve poteze u kojima u stvari “nagrađuje Srbiju, uprkos navodima o umješanosti Srbije u nedavno nasilje i periodičnim (i tekućim) prijetnjama invazijom”.
On ocjenjuje da je dijalog, time što se udaljio od svog prvobitno deklarisanog cilja postizanja međusobnog priznanja Srbije i Kosova i što služi kao “štit” za autoritarnog predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, pretvorio u sredstvo za skretanje pažnje sa istinskog riješavanja problema.
Basuener pozdravlja izbor Kaje Kalas na poziciju visoke predstavnice EU za vanjsku politiku i sigurnost, navodeći da je ona pokazala vodstvo i viziju za Evropu i širi zapad kao premijerka Estonije, posebno u pogledu odgovora na ruski agresorski rat protiv Ukrajine.
“Ostaje nada da će ona prihvatiti zakašnjeli zadatak da politike EU i šireg zapada budu dosljednije vrijednostima demokratije i ljudskog dostojanstva koje smatramo nama bliskim. Može početi tako što će voditi Zapad ka obnavljanju kredibilnog odvraćanja na Balkanu i početi da se suprotstavlja nazadovanju demokratije koje je tamo odavno vidljivo”, piše Basuener.