Piše: Januš Bugajski
Eskalirajuća globalna borba između dva rivalska bloka nije samo nadmetanje između demokratije i autoritarizma, Zapada protiv Istoka ili Sjevera protiv Juga. Ovo nije međureligijski rat ili „sukob civilizacija“. Ona počiva na mnogo fundamentalnijoj podjeli između imperijalizma i nezavisnosti.
Rusija i Kina su na vrhu imperijalnog bloka i traže hegemoniju nad svojim susjedima tako što dominiraju svojim ekonomijama, kontrolišu njihove političke sisteme ili zauzimaju njihove teritorije. Njihovi prirodni saveznici su države koje imaju svoje regionalne mini-imperijalne ambicije, kao što su Iran, Sjeverna Koreja, Srbija i Venecuela, ili režimi koji imaju koristi od diplomatske i ekonomske podrške Moskve i Pekinga, kao što su Bjelorusija i Mađarska.
Nezavisni blok obuhvata demokratije Zapada i Istoka, ali i poluautoritarne države koje žele da zaštite svoju državnost od imperijalnih pljačkaša. SAD su najmoćnija antiimperijalna država nastala iz bivše imperije. NATO i EU su dobrovoljna udruženja koja pružaju sigurnost i prosperitet nezavisnim članicama. I brojne pacifičke nacije, uključujući Japan, Južnu Koreju, Tajvan, Filipine, Australiju i Novi Zeland, traže sličnu zaštitu od imperijalnih osvajača.
Blok nezavisnosti takođe uključuje nove demokratije poput Ukrajine, nove demokratije, pa čak i kvazi-autoritarne države poput centralnoazijskih zemalja koje žele da brane svoju nezavisnost od Rusije i Kine. Moskva stalno pokušava da preokrene napredak prozapadnih država kao što su Gruzija i Moldavija, a blok za nezavisnost treba da bude aktivniji u zaštiti njihovog suvereniteta.
Globalna podjela se pogoršava nizom ratova u kojima su učestvovale velike sile. Rusija je pokrenula ovaj novi „svjetski rat“ invazijom na Ukrajinu i kladi se na brzo osvajanje imperija. Sada se suočava sa katastrofalnim vojnim gubicima, smanjenjem civilne ekonomije i mogućim raspadom na nekoliko nezavisnih država koje traže zaštitu od imperijalnog bloka.
Da bi potkopala vodeću ulogu SAD u nezavisnom bloku, Moskva podstiče regionalne sukobe. Ima koristi od zastupnika i saradnika kao što su Hamas, Hezbolah i iranski režim da izvode terorističke napade i izazivaju ratove na Bliskom istoku. Moskva takođe podstiče Vučićev režim i njegove saradnike u Bosni i Hercegovini, na Kosovu i u Crnoj Gori da destabilizuju nezavisne vlade i stvaraju probleme Vašingtonu na Zapadnom Balkanu. I podržava Severnu Koreju u njenom prijetećem nuklearnom stavu prema Južnoj Koreji i Japanu.
Ipak, neki od ovih regionalnih sukoba mogu rikošetirati protiv ambicija Rusije i proširiti blok nezavisnosti. Pobjeda Ukrajine protjerivanjem ruskih snaga sa cijele njene teritorije otvoriće put proširenoj i bezbjednijoj Evropi. Na južnom Kavkazu, i Azerbejdžan i Jermenija su u poziciji da postanu konstruktivni regionalni akteri kada zaključe mirovni sporazum i povuku destabilizujući ruski uticaj. A na Zapadnom Balkanu, Vašington i Brisel moraju snažnije da se suprotstave planu Beograda da dominira regionom jačanjem nezavisnosti svih susjeda Srbije. Glavni gubitnik biće Rusija, a to će potkopati poziciju svih režima koji Moskvu smatraju saveznikom.
Globalno takmičenje između nezavisnosti i imperijalizma dostiglo je kritičnu tačku. Bajdenova administracija ima priliku da ostvari istorijsku pobjedu nad Rusijom, američkim višegodišnjim protivnikom, a da nijedan američki vojnik ne mora da pogine. Da bi ostvario tako odlučujuću pobjedu, Vašington mora da obezbijedi svu vatrenu moć potrebnu Ukrajini da pobijedi ruske osvajače. Sva vojna infrastruktura u Rusiji, uključujući transport, energetiku i vojnu industriju, sada su legitimne mete pošto je Moskva izgradila ratnu ekonomiju.
Poraz Rusije u Ukrajini pomoći će da se obezbijedi evropska bezbjednost slabljenjem vojnih sposobnosti Moskve i jačanjem nezavisnosti svih susjeda. Poraz Rusije će takođe biti snažan signal Pekingu da napadom na Tajvan ne potcjenjuje sposobnosti i političku odlučnost Zapada. To će oslabiti kineske antizapadne ambicije, izolovati režime u Iranu, Srbiji, Siriji, Bjelorusiji i drugim zastupnicima i podstaći demokratske snage da svrgnu propale diktatore.
Poražena Rusija, koja ide ka kolapsu države, više neće biti izvor privlačnosti, uticaja ili resursa za bilo koju zemlju. Ona će otkriti svoj imperijalistički i kolonijalistički karakter, a novooslobođene nacije i regioni koji nastaju iz post-Rusije mogu uspostaviti veze sa drugim postkolonijalnim državama u Africi, Aziji i Latinskoj Americi. Sve u svemu, poraz Rusije će biti prekretnica koja će imperijalistički blok predati istoriji.