Najznačajniji rezultat u ovom periodu jesu zaključci međuvladine konferencije na kojoj su zemlje Evropske unije (EU) odobrile davanje završnih mjerila u poglavljima 23 i 24. S druge strane, netransparentnost, usvajanje rezolucije o Jasenovcu, borba za prevlast u sektoru bezbjednosti, nefunkcionisanje Savjeta za bezbjednost i dobranu, izostanak izborne reforme te neusvajanje zakona o Skupštini i Vladi i slobodnom pristupu informacijama jesu razlog za zabrinutost, ocijenili su iz Centra za demokratsku tranziciju (CDT).
Iz te organizacije predstavili su treću analizu o kvalitetu rada vlasti, a koja se odnosi na period od februara do kraja jula 2024. godine, odnosno do najavljene rekonstrukcije Vlade i koja obuhvata one oblasti koje su u djelokrugu naše organizacije.
Sama rekonstrukcija će, kako su naveli iz CDT-a, biti predmet posebnih analiza i javnih nastupa CDT-a i biće detaljno obrađena u narednom pregledu jer je njome u suštini stvorena nova Vlada Crne Gore.
– Dobijanje IBAR-a zasigurno predstavlja veliki uspjeh i strateški korak ka članstvu u EU koje prethodne Vlade nijesu bile u stanju da naprave. Crna Gora je pripremila inovirane strategije za borbu protiv korupcije i reformu pravosuđa, te usvojila set relevantnih zakona u oblasti pravosuđa, korupcije i medija, ali i povoljnog geostrateškog momenta u kome Brisel drugačije gleda na proces proširenja – stoji u saopštenju.
Dodaju da su, ipak, i pored ostvarenog uspjeha, usvojeni strateški dokumenti i zakoni u oblasti reforme pravosuđa i korupcije zaobišli temeljne reforme, te da proces njihovog donošenja nije bio potpuno transparentan, niti inkluzivan.
Iz CDT-a su kazali i kako su medijski zakoni “stradali” u političkom okršaju za prevlast nad javnim servisom, a savremeni izazovi koji se tiču digitalnih medija i borbe protiv dezinfomacija su, kako ističu, izostali.
– Kompletan proces usvajanja IBAR zakona pratio je dinamičan politički život u kome se, s vremena na vrijeme, koaliciona vlast i nije iskazala kao evropska, demokratska, a često niti “prozapadna”. Samo dan nakon velikog uspjeha uslijedio je negativan šok izglasavanjem Rezolucije o genocidu u Jasenovcu i logorima Dahau i Mauthauzen, koja je izazvala brojne turbulencije na domaćem i međunarodnom planu. Prije svega, usvajanje ovog dokumenta izazvalo je žestoke reakcije opozicije i značajnog dijela civilnog društva, a i unutar PES-a i vladajuće koalicije smo imali različite stavove o potrebi njegovog donošenja. Na međunarodnom planu uslijedile su zvanične reakcije od strane Vlade Republike Hrvatske, otkazana je posjeta predsjednika Evropskog savjeta, Šarla Mišela, a mogle su se čuti i jasne poruke o potrebi “ostanka Crne Gore na evropskom putu” – piše u saopštenju CDT-a.
Dešavanja koja su prethodila proglašenju 11. jula Međunarodnim danom sjećanja na genocid u Srebrenici, su, dodaju, još jednom izbacila u prvi plan ozbiljna razmimoilaženja u okviru vladajuće koalicije u oblasti vanjske politike.
– Odgovor na ovo je bio usvajanje rezolucije o Jasenovcu, koji pokazuje da vlast pravi kompromise koji mogu stvoriti štetu državi Crnoj Gori – naveli su.
Iz CDT-a ističu da je posmatrani period obilježio politički sukob PES-a i Demokrata vezan za imenovanja visokih policijskih funkcionera.
– Maratonska “ponoćna” sjednica koja je prethodila izboru VD direktora policije ostaće kao značajno svjedočanstvo koliko su političke strukture i dalje “opsjednute” ovim sektorom – rekli su iz te nevladine organizacije.
Savjet za odbranu i bezbjednost je, kazali su, u svojevrsnoj blokadi jer se više od pet mjeseci ne održavaju njegove sjednice što dovodi u pitanje ispunjavanje niza obaveza iz članstva u NATO, zajedničke bezbjedonosne politike EU, a dijelom i funkcionisanja sistema Vojske.
– Ping-pong između Vlade i Skupštine koji je, po ko zna koji put, spriječio donošenje izuzetno važnog Zakona o slobodnom pristupu informacijama pokazuje da još uvijek nema političke volje da povećanjem transparentnosti vlasti. Izborna reforma je u većini posmatranog perioda bila blokirana, a najava usvajanja kontroverznog zakona o dvojnom državljanstvu je značajno udaljila ionako neefikasan Odbor za sveobuhvatnu izbornu reformu od uspjeha. Takođe, tu je i neusvajanje zakona o Skupštini i Vladi, istih onih koje su predstavnici današnje vlasti čvrsto zagovarali i obećavali njihovo usvajanje dok su bili opozicija – navode iz CDT-a.
Vlada je, zaključuju, nakon devet mjeseci, predstavila program Evropa sad 2, ali je nastavila sa nečinjenjem kada se to tiče reforme javne uprave ali i sa, u nekim slučajevima, veoma spornim odnosom prema medijima, naročito onima koji su skloni njenoj kritici.