Aktivnosti vezane za realizaciju projekta igradnje solarne elektrane na Briskoj gori u Opštini Ulcinj započete su 2018. godine raspisivanjem javnog poziva za davanje u zakup zemljišta u svojini države, čiji je predmet zakupa bila površina 6.621.121m² odnosno 2.2 puta veća od one za koju je postojala planska pretpostavka (2.930.243m²), kazala je Azra Vuković, direktorica NVO Green Home.
“Već 6 godina traje lutanje sada već nekoliko Vlada Crne Gore u pokušajima da se izmjenom prostorno-planske dokumentacije, bez poštovanja zakonskih procedura, obezbijede uslovi da se 6.621.121m² površine karakterističnog pejzaža Briske iskrči i oslobodi vegetacije, te da se na nju postave solarni paneli. Iz grafičkih prikaza povećanja površine za eksploataciju solarne energije, pripremljenih u okviru Izmjena i dopuna Prostorno-urbanističkog plana Opštine, jasno se vidi da, projektom planirana površina zauzima gotovo kompletno područje Briske gore te da je u kontaktu sa okolnim područjima od značaja za zaštitu prirode”, kazala je Vuković.
Imajući na umu da je planirani projekat obilježio niz kontroverzi, koje uključuju i dva sudska spora, kojima se u poništava Odluka tenderske komisije o utvrđivanju rang liste ponuđača na javnom pozivu iz 2018. godine, poziva Ministarstvo energetike i rudarstva da zaustavi lutanje u vezi sa projektom Solarne elektrane i sačuva Brisku goru, te da odustane od ideje da se solarni potencijal koji Crna Gora ima koristi na ovakav način.
“Iako je nesumnjivo jasna važnost prelaska sa fosilnih goriva na obnovljive izvore energije, neophodno je sveobuhvatnije pristupiti planiranju korišćenja solarnog potencijala, kako bi se izbjegla trajna degradacija ključnih vrijednosti prirodnih područja kroz uništavanje pejzažnih vrijednosti, sječu šuma, uticaj na ptice, uticaji na biodiverzitet kao i uticaji na lokalno stanovništvo”, ističe Vuković.
Briska gora pripada području Delte Bojane, koje je ključno područje biodiverziteta, područje je od značaja za zaštitu EMERALD koje uključuje i rijeku Bojanu, Šasko jezero i Knete, područje je od značaja za boravak ptica.
“Područje Šaskog jezera sa kojim se Briska gora graniči ispunjava kriterijume međunarodno važnog močvarnog staništa Ramsar. Dakle, riječ je o području od izuzetnih i jedinstvenih prirodnih vrijednosti ali i kulturnih, kako se na Šaskom brdu nalazi stari grad Svač koji predstavlja jedno od najznačajnih lokaliteta kulurne baštine na teritoriji opštine Ulcinj. Uprkos navedenim činjenicama, koje su samo dio sveukupnih vrijednosti ovog lokaliteta, zbog planiranog projekta nije sprovedena nulta (bazna) studija biodiverziteta predmetnog područja koja bi dala uvid u trenutno stanje i broj prisutnih vrsta, ekosistema, staništa kao i trendove promjena prije početka projekta. Skladno tome, za projekat Solarne elektrane, još uvijek nije moguće uraditi evaluaciju negativnih uticaja na biodiverzitet područja”, navodi Vuković.
Kako je zaključila, izgradnja solarne elektrane na Briskoj gori je još jedan u nizu velikih infrastrukturnih projekata u realizaciji kojih je primjenjen pogrešan redosljed koraka kako je prije zaključivanja ugovora sa investitorom i izrade izmjena i dopuna važeće prostorno – planske dokumentacije neophodno bilo sprovesti procjenu stanja biodiverziteta na predmetnom području.