Tim Ministarstva rada i socijalnog staranja (MRSS), na čelu sa ministarkom Naidom Nišić, pripremio je Nacrt strategije deinstitucionalizacije za period 2024 – 2028, koja se donosi prvi put u Crnoj Gori, a uključuje i Akcioni plan za ovu i narednu godinu, saopšteno je iz tog resora.
Debata o nacrtu značajne strategije održaće se sjutra od 10 sati, kada je okrugli sto na Fakultetu političkih nauka Univerziteta Crne Gore – Odsjek za socijalnu politiku i socijalni rad (sala 1). Javna rasprava traje od 14. juna do 4. jula.
“Cilj strategije je ostvarivanje prava na dostojanstven, nezavisan i kvalitetan život u zajednici kroz proces deinstitucionalizacije, podršku socijalnoj inkluziji, razvoj održivih i dostupnih usluga koje omogućavaju korisnicima da žive u najmanje restriktivnom okruženju”, navodi se u saopštenju MRSS.
Predviđene su i aktivnosti za uspostavljanje nedostajućih usluga.
“Ova strategija se donosi radi prevencije institucionalizacije, deinstitucionalizacije korisnika/ca i transformacije pružalaca usluga da bi se osigurao život u porodici, odnosno zajednici, kao i razvoja usluga podrške za život u zajednici i savjetodavno – terapijskih i socijalno – edukativnih usluga. Ciljne grupe dokumenta su djeca bez roditeljskog staranja, sa smetnjama i teškoćama u razvoju i sa problemima u ponašanju, mladi i osobe sa invaliditetom, Romi i Egipćani, starije osobe, lica u ruralnom području, beskućnici i svi kojima je usljed posebnih okolnosti potreban određeni vid zaštite”, dodaju u saopštenju.
Kako su naveli, usluge koje podržavaju život u zajednici i porodici, a dio su strategije, obuhvataju aktivnosti podrške boravku korisnika/ca u porodici ili neposrednom okruženju, odnosno usluge dnevnog boravka, pomoć u kući, stanovanje uz podršku, savjetovanje, porodični smještaj i porodični smještaj – hraniteljstvo.
“Strategijom se stvaraju osnovni uslovi za poštovanje prava na život u zajednici, odnosno porodici, aktivno učešće korisnika/ca u kreiranju, izboru i korišćenju prava iz socijalne i dječje zaštite, što rezultira korišćenjem usluga u najmanje restriktivnom okruženju i uključenošću u svakodnevne životne aktivnosti. Deinstitucionalizacija podrazumijeva proces sistematičnog prelaska sa sistema institucionalne brige i zbrinjavanja u institucijama na sistem podrške u porodičnom okruženju i lokalnoj zajednici, kroz razvoj usluga u zajednici, obezbjeđivanje održivog finansiranja uz poštovanje prava korisnika/ca na sopstveni izbor i učešće u procesima donošenja odluka. Predstavlja i proces tranzicije i pripreme za izlazak iz institucija, inkluziju i uključivanje u život zajednice u najmanje restriktivnom okruženju za korisnike, kao i proces podrške koji uključuje i usluge u zajednici za one korisnike koji žive u porodičnom okruženju, ali su izopšteni i isključeni iz života zajednice”, kazali su iz MRSS.
Osnov za donošenje ove strategije je Zakon o socijalnoj i dječjoj zaštiti, čiji je jedan od ključnih principa prevencija institucionalizacije i dostupnost usluga u najmanje restriktivnom okruženju uvijek kada za to postoje uslovi u domovima korisnika/ca ili lokalnoj zajednici kroz vaninstitucionalne oblike zaštite.
“Osiguravaju ih različiti pružaoci usluga, s ciljem poboljšanja kvaliteta života korisnika/ca i njihove socijalne uključenosti. Za realizaciju aktivnosti iz Strategije deinstitucionalizacije potrebno je ukupno 56.990.292 eura, a novac će se obezbjeđivati iz budžeta Crne Gore, budžeta lokalnih samouprava i donacija”, zaključuju u saopštenju.