MITROPOLIT BORIS ZA AKTUELNO: Na Belvederu je pobijedila civilizovana Crna Gora, a dovijeka ostala bruka za crkvu Srbije, ”srpski svet” i odnarođenu vlast

Odnos vlasti prema CPC, kako državnih tako i opštinskih, koje su došle na talasu tzv. litija je sraman, uz nepoštovanje zakona i sa ozbiljnim pokušajima da se uništi Crnogorska pravoslavna crkva do te mjere da se stavljaju kordoni ispred crkava u kojima smo pozvani od mještana da služimo. Ne dozvoljavaju da se izvrši promjena odgovornog lica u CPC iako su sva tri poglavara od kako je obnovljena CPC 1993. godine izabrana na Opštecrnogorskom zboru, kazao je mitropolit Crnogorske pravoslavne crkve (CPC) Boris u razgovoru za portal Aktuelno.

”Na Belvederu se desila pobjeda civilizovane Crne Gore jer nijesmo prešli granicu da od patriota postanemo nasilnici, a mogli smo. A ostala je i dovijeka bruka za crkvu Srbije, ”srpski svet” i odnarođenu ”oslobodilačku” vlast”, poručio je sagovornik Portala Aktuelno.

Mitropolit Boris je govorio o Opštecrnogorskom zboru, odnosu sa umirovljenim mitropolitom Mihailom, Belvederu, dešavanjima od 5. septembra 2021. godine, kao i o odnosu ”oslobodilačkih vlasti” prema CPC i ulozi okupatorske SPC u destabilizaciji Crne Gore i asimilaciji Crnogoraca.

Aktuelno: Prije nešto više od godinu dana na Cetinju je održan Opštecrnogorski zbor na kojem ste po staroj crnogorskoj tradiciji, voljom naroda izabrani za mitropolita Crnogorske pravoslavne crkve. Na Zboru je donijeta odluka i o umirovljenju dotadašnjeg mitropolita CPC Mihaila – Miraša Dedeića, kao i odluka da se blaženopočivši mitropolit Antonije Abramović kanonizuje i proglasi za svetog Antonija Mitropolita crnogorskog. Kako sad nakon više od godinu gledate na taj događaj i koliki je njegov značaj?

Mitropolit Boris: Opštecrnogorski zbor održan 3. septembra 2023. godine ima definitivno istorijski značaj, on je iskreni izraz pravoslavnih Crnogoraca i vjernika Crnogorske pravoslavne crkve koji su u veoma teškom istorijskom momentu donijeli veoma važne odluke za svoju Crkvu. Iako poneki žele predstaviti Opštecrnogorski zbor kao politički i time umanjiti njegov značaj svima je jasno da ni jedna politička organizacija ili partija nije stojala iza, niti pomogla organizaciju Opštecrnogorskog zbora. Bilo je jako kratko vrijeme za koje smo mogli objasniti vjernicima zašto se mora organizovati Opštecrnogorski zbor. Imali smo dvije mogućnosti – da gledamo sunovrat i propast Crnogorske pravoslavne crkve, ili da to zaustavimo.

Situacija je bila takva da se jedna od episkopija, kotorsko-primorska odmetnula 2. avgusta 2023. godine i prestala da bude dio Crnogorske pravoslavne crkve. Utvrdili  smo da Ustav CPC nikada nije stupio na snagu jer nije ispoštovan stav o njegovoj primjeni član 68: „Ustav stupa na snagu 10 dana od dana obljavljivanja u listu ‘Lučindan'“. Ustav nikad nije objavljen integralno u Lučindanu, to znači da smo dovedeni do trenutka đe sve što se radilo administrativno do tad nema valjanosti. Tadašnjeg mitropolita Mihaila koji se apsolutno nije pitao ni za što,  okružili su ljudi koji su po mom dubokom mišljenju poslani da unište našu crkvu. Taj cilj je svima jasan, uništenjem Crnogorske pravoslavne crkve došlo bi se do toga da crkva Srbije bude jedina na prostoru Crne Gore i nastavi još više i jače sa asimilacijom i negiranjem crnogorskog naroda.

Aktuelno: Zbog toga je sazivanje Opštecrnogorskog zbora bio jedini ispravan korak?

Mitropolit Boris: Upravo tako. Druga opcija, sa čim su bili saglasni gotovo svi vjernici i prijatelji CPC, bila je da sazovemo Opštecrnogorski zbor i na njemu donesemo odluke koje će sačuvati Crnogorsku pravoslavnu crkvu, odnosno odstraniti neprijateljski uticaj svih koji namjerno ruše jedinu duhovnu instituciju pravoslavnih Crnogoraca, bili oni poslani, zavedeni ili slijepi od vlastite sujete. Ima i onih koji su željeli da se i dalje „krije ispod tepiha“ očajno stanje i predlagali da te bitne odluke donesu članovi Svetog Sinoda iako su znali da se Sveti Sinod nije sastao u punom sastavu četiri godne, da je jedan od episkopa gospodin Simeon (Helmut Minihoher) izašao sa kotorsko-primorskom episkopijom iz sastava CPC.  Tadašnji Sveti Sinod činili su sada umirovljeni Mitropolit Mihailo, Arhiepiskop Simeon, Episkop u Argentini (Claudio Fabian Gago Roza) i ja kao episkop ostroško-nikšićki. To znači da smo trebali nas trojica da penzionišemo Mitropolita Mihaila? Nijesam pristao na to jer sa dva episkopa koji su stranci i koji ne govore crnogorski jezik treba da donesem krucijalne odluke, pritom Simeon je izašao iz CPC, a utvrđeno je  da Ustav CPC nije važeći i validan. Treba odvojiti crkveno-duhovni liturgijski aspekt  od crkveno-istorijskog i jasno reći da episkopi koji su stranci mogu učestvovati u hirotoniji svještenika i episkopa, voditi episkopije u inostranstvu ali ne mogu nikako biti glavni i jedini sudionici u izboru ili penzionisanju poglavara Crkve jer to nije tradicija u Crnoj Gori i Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi. Sva trojica poglavara CPC od njene obnove 31.10.1993. godine izabrani su na Opštecrnogorskom zboru i ne može se ta činjenica opovrgnuti. Kod nas se zadržala ta praksa pravoslavne Crkve da vjernici i svještenstvo biraju vladike, a to je kroz istoriju Crkve bila uobičajena praksa vjekovima. Najveću zahvalnost moramo odati našem nažalost rano preminulom prof.dr Milenku Peroviću koji je se prihvatio teškog, ali dostojanstvenog bremena da bude predśednik Odbora za očuvanje Crnogorske pravoslavne crkve kao i svim svještenicima, predśednicima crkvenih opština, odbora i vjernicima koji su učestvovali u organizaciji  Opštecrnogorskog zbora i svega što je predhodilo zboru.

Aktuelno: Što bi ste izdvojili kao najveća postignuća CPC i njenog svještenstva u proteklih godinu dana?

Mitropolit Boris: Veoma je značajno da je u Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi prekinuta višegodišnja institucionalna kriza, odnosno obnovljen je rad Svetog Sinoda, u kojem su po uzoru na crkvu u Knjaževini Crnoj Gori ušli i svještenici kao izborni članovi Sinoda.  Među prvim odlukama Svetoga Sinoda Crnogorske pravoslavne crkve jeste potvrđivanje treće odluke Opštecrnogorskoga zbora o kanonizaciji Svetog Antonija Mitropolita Crnogorskog, kao i kanonizacija Svetih Rokočkih mučenika. Sinod je usvojio odluke o nagradama i odlikovanjima Crnogorske pravoslavne crkve za klirike i laike, takođe i donio odluku o osnivanju Vikarijata Crnogorske pravoslavne crkve u Rumuniji, čija je se jurisdikcija odnosi na Rumuniju, Mađarsku i Moldaviju.

Želimo istaći da su u proteklih godinu dana osnovane i Crkvene Opštine u USA sa sjedištem u Njujorku,  Španiji i u Poljskoj, Crnogorska pravoslavna crkva duhovno se stara o povjerenom joj narodu kako u matici tako i u dijaspori. U radu na uspostavljanju redovnog liturgijskog života, pored hramova i kapela u kojima se redovno obavljaju Bogosluženja u gradovima, služena je i u Crkvi Svetog Velikomučenika Georgija na Gavrilovcu – Skadarsko jezero, prvoj podignutoj Crkvi od obnove Crnogorske pravoslavne crkve, đe smo  služili prvu Svetu arhijerejsku liturgiju po stupanju na svešteni tron Crnogorskih Mitropolita.

Bogoslužbeni život je obnovljen i u Crkvi Svetoga Georgija na Njegušima u selu Raićevići, Crkvi Svetoga Nikole na Čevu, Crkvi Svetog Vasilija Ostroškoga Čudotvorca na Obzovici, kao i u Crkvi Svetih Apostola Petra i Pavla na Vrelima i Crkvi Uspenja Presvete Bogorodice u Dodošima, đe je policija zabranila Bogosluženja, pa su Svete liturgije služene ispred Crkava. Na misionarskom polju smo ostvarili puno rezultata u okviru kanonskih i prijateljskih posjeta dijaspori u USA, Španiji i Poljskoj, kanonskim posjetama eparhijama i parohijama u Italiji i  Rumuniji. Kao i prijateljskim posjetama Ukrajini, Malti, Bosni i Bugarskoj. Posebno je značajno pisustvo delegacije Crnogorske pravoslavne crkve memorijalu u Potočarima – Srebrenica, na dan sjećanja na genocid.

Aktuelno: Sa kojim se poteškoćama susreće Crnogorska crkva i da li vidite način da se te poteškoće prevaziđu?

Mitropolit Boris: Problema ima puno, ali mi se uzdamo u Gospoda Boga, On nas izbavlja od svih muka i problema, a mi smo dužni da učinimo sve što je do nas. Očekujemo od vjernika i prijatelja naše Crkve da se više uključe u crkveni život i da upute svoju pomoć jer imamo puno stvari koje moramo ostvariti. Prije svega svještenstvo materijalno obezbijediti, otvoriti više pravoslavnih centara, parohijskih domova, stvoriti uslove za rad pravoslavne duhovne Akademije, završiti započete crkve i manastire, pokrenuti proces povraćaja imovine koju uzurpira crkva Srbije…

Aktuelno: Iako je bivši mitropolit CPC Mihailo – Miraš Dedeić umirovljen na Opštecrnogorskom zboru, čini se da on i grupa ljudi oko njega čine sve da sabotiraju revitalizaciju Crnogorske crkve nastojeći da je vrate u period kada su njene aktivnosti bile gotovo potpuno zamrle. Kakav je Vaš odnos prema umirovljenom mitropolitu i kako ova situacija može da se prevaziđe?

Mitropolit Boris: Upravo zbog te male grupice osoba koje su okruživale i okružuju umirovljenog mitropolita Mihaila on je izgubio mogućnost da bilo što promijeni na bolje u Crkvi već duži niz godina. Kad poglavar dopusti da se ne pita u Crkvi, izgubi autoritet i dozvoli da se civili miješaju u crvena pitanja, toliko je bilo dnevnopolitičkih izjava, svrstavanja i kritika upućeno iz CPC na razne adrese dok je umirovljeni mitropolit bio poglavar CPC, da nama ostaje samo pitanje ko je rukovodio crkvom on ili civili oko njega. Sad je došao drugi talas „povratnika“ kod umirovljenog mitropolita Mihaila sad su tu oni koji su davno izašli iz CPC, ili isključeni. Oni koji su ga nazivali „štetočinom“ i „intelektualno inferiornim“ sad ga guraju u duboki ponor, teški su to grijesi da umirovljenog Mitropolita u dubokoj starosti dezavujišu i podmeću mu da potpisuje razne nečasne spise za koje može krivično odgovarati.

Naš odnos prema umirovljenom mitropolitu Mihailu je blag i prijateljski, a to potkrepljujem time što je odmah pismeno obaviješten da treba da preda arhivu i da će odmah dobiti nadoknadu koja je određena na Opštecrnogorskom zboru, obavijestili smo ga da može kad god poželi doći u crkvu sv. Ivana Crnojevića da se moli i služi liturgiju. Na sve to on je odgovorio krivičnim prijavama protiv nas i svaka je ta tužba odbačena od nadležnih organa.  Smatram da su osobe koje ga okružuju tu iz tri razloga – jedni su tu poslati da pokušaju da unište Crnogorsku pravoslavnu crkvu, ali Opštecrnogorski zbor ih je spriječio u tome. Drugi su tu da liječe svoje sujete i komplekse, ima među njima jedan penzionisani nastavnik koji prednjači i uživa da bude „član“ pa makar i kućnog savjeta ulaza, vječiti potpredśednik raznih udruženja i vječiti sekretar koji žarko želi da bude „prvi“ da ne bude vazda drugi, ali mislim da je tu ipak oboljenje u pitanju pa treba razumjeti i oprostiti. I treće što je zajedničko svima koji okružuju umirovljenog mitropolita je da očekuju da se okoriste. Ovakvo stanje će se prevazići jednog dana i ja se iskreno molim da to bude što prije. Ali se morao povući rez između okruženja umirovljenog Mitropolita i svještenstva i vjernika koji su ispaštali dugo upravo zbog civila koji su donodsili odluke u CPC.

Aktuelno: Iako je Upravni sud vratio postupak na ponovno odlučivanje, Direktorat za odnose sa vjerskim zajednicama, donio je istu odluku koju je donijelo Ministarstvo pravde na čelu sa Markom Kovačem kojom je spriječeno da Vi kao legitimno izabrani mitropolit budete ovlašćeni za zastupanje CPC. Kako komentarišete tu odluku, i da li ćete preduzeti neke konkretne korake tim povodom?

Mitropolit Boris: Upravni sud je poništio odluku Ministarstva pravde i Direktorata za odnose sa vjerskim zajednicama, ali su opet donijeli nezakonitu odluku da ne izvrše promjenu odgovornog lica u njihovoj evidenciji i to nam predstavlja male administrativne teškoće, ali smo ponovo predali žalbu Upravnom sudu i očekujemo odluku ovog suda. Ne može se vlast miješati u izbor poglavara i mitropolita Crnogorske pravoslavne crkve i to je namjerno kršenje Ustava i zakona države Crne Gore. Interes i zadatak koji je dobila ova vlast jeste da uništi CPC.

Aktuelno: Kakav je generalno odnos crnogorskih vlasti nakon 30. avgusta 2020. godine prema CPC i da li se nešto promijenilo dolaskom Vlade na čijem je čelu zvanično Milojko Spajić?

Mitropolit Boris: Odnos vlasti prema CPC, kako državnih tako i opštinskih, koje su došle na talasu tzv. litija je sraman, uz nepoštovanje zakona i sa ozbiljnim pokušajima da se uništi Crnogorska pravoslavna crkva do te mjere da se stavljaju kordoni ispred crkava u kojima smo pozvani od mještana da služimo. Ne dozvoljavaju da se izvrši promjena odgovornog lica u CPC iako su sva tri poglavara od kako je obnovljena CPC 1993. godine izabrana na Opštecrnogorskom zboru.

Aktuelno: Veliki problem za Crnu Goru i Crnogorce predstavlja dominantan položaj takozvane Srpske pravoslavne crkve (SPC) koja je kako se čini preuzela poluge vlasti u državi nakon 30. avgusta 2020. godine. Kako gledate na ulogu crkve Srbije u Crnoj Gori, i da li je obračun sa tom organizacijom preduslov za oslobađanje crnogorskog društva od maligne velikosrpske hegemonije?

Mitropolit Boris: Dominantan položaj crkve Srbije u Crnoj Gori nije novost jer se ona tako ponašala od devedesetih, uz prećutnu dozvolu svih dosadašnjih vlasti. SPC nije bila evidentirana i registrovana u Crnoj Gori sve do 2021. godine, i to joj nije smetalo da stiče imovinu, prekraja katastre, asimiluje, preslikava freske, uništava nepovratno kulturno-istorijske spomenike Crne Gore, vrši helikopterske desante na Rumiju i Cetinje. Veoma je bitno da pravoslavni Crnogorci shvate da ih Crkva Srbije asimiluje i nipodaštava i postoji samo jedan način kako joj umanjiti uticaj, a to je jačanjem Svete Crnogorske pravoslavne crkve.

Aktuelno: U četvrtak je skupom na Lovćenu obilježeno sramno, krvavo ustoličenje raspopa Jovana Mićovića koji je ukaljao tron Svetog Petra Cetinjskog. Vi ste 5. septembra 2021. bili sa svojim narodom na koji je po nalogu izdajničke vlasti udarila nezapamćena policijska sila. Sada nakon tri godine, kako gledate na te događaje i kakvu simboliku ima Belveder za crnogorsko društvo?

Mitropolit Boris: Lovćen je Crnogorski Oltar Otadžbine, sveto mjesto koje je uveličao grob Mitropolita Petra II Petrovića Njegoša. Po svaku cijenu branićemo ga od skrnavljenja koje pokušava da napravi upravo ne ustoličeni nego ”uhelikoptereni” Mićović i njegovi ideološki i svetosavski istomišljenici.  Rušenje kapelice Svetog Petra Cetinjskog na vrhu Lovćena i zidanje nove slične građevine posvećene Karađorđevićima od strane okupatorske vlasti iz Srbije  je bio duboko osmišljeni imperijalistički atak na Crnogorsku slobodu, samobitnost i identitet. Bio je to završni čin uništenja crnogorske državnosti, Crnogorske pravoslavne crkve i crnogorske dinastije. Ispravljanje ove istorijske nepravde napravila je vlast u socijalističkoj Crnoj Gori i SFRJ uklanjanjem građevine Karađorđevića sa vrha Lovćena koja je imala oblik crkve ali je  suštinski bila pokušaj okupatorskog trijumfa nad Crnom Gorom, i podizanjem Njegoševog mauzoleja.

Što se tiče događaja od 5. septembra 2021. i ”uhelikopterenja” Mićovića, sa ove vremenske distance se može reći da je Belveder otvorio oči svima koji su mislili da crkva Srbije nema toliki uticaj na vlast poslije 30. avgusta 2020. godine, da je policija depolitizovana i vlast “demokratska”. Mada je Vlada “oslobodilaca” koji žele da nas oslobode od Crne Gore, shvatila da u “ognju” koji je ta Vlada zapalila može “izgorjeti” čitava Crna Gora i ne bi joj bilo prvi put i opet bi  bila borba nepestana. Na Belvederu se desila pobjeda civilizovane Crne Gore jer nijesmo prešli granicu da od patriota postanemo nasilnici, a mogli smo. A ostala je i dovijeka bruka za srkvu Srbije, srpski svet i odnarođenu vlast “oslobodioca”.

B.Knežević